گاهی یک نگاه تازه، دریچه‌ای به دنیایی نو باز می‌کند
این روایت، پیوندی میان اهدای کالبد در دنیای واقعی و مفهوم مانایی اطلاعاتی می‌سازد؛ جایی که انسان فناپذیر، آگاهی خود را در خدمت تداوم دانش قرار می‌دهد. متن با الهام از روایت علمی–تخیلی «لوسی»، نشان می‌دهد چگونه پیکر اهدایی می‌تواند به منبع داده‌ای برای مدل‌سازی زیستی و دوقلوهای دیجیتال بدل شود. در نهایت، این تجربه شخصی و پژوهشی، اهدای کالبد را والاترین شکل تداوم معنا و مشارکت در آینده علم معرفی می‌کند.
در دهه‌های اخیر، مفهوم تاب‌آوری به یکی از محورهای اساسی در سیاست‌گذاری فرهنگی و توسعه پایدار تبدیل شده است. این مقاله با تمرکز بر نقش کتابخانهها در مواجهه با بحران‌های جهانی – از همهگیری کووید۱۹ تا تغییرات اقلیمی – نشان می‌دهد که کتابخانهها دیگر صرفاً مراکز نگهداری دانش نیستند، بلکه به‌عنوان نهادهای تاب‌آور اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی عمل می‌کنند. بررسی نمونه‌هایی از برنامه‌های بین‌المللی مانند نشست ایفلا با موضوع «کتابخانهها، تاب‌آوری، تعهد و نوآوری»، طرح «جوامع تاب‌آور» انجمن کتابخانههای آمریکا، و سیاست‌های پایداری هیئت کمیسیونرهای کتابخانههای ماساچوست، بیانگر تحول عمیق در مأموریت و کارکرد کتابخانه‌هاست. یافته‌ها نشان می‌دهد که این نهادها با بهره‌گیری از فناوری‌های نو، طراحی سبز، و مشارکت جامعه‌محور، به مراکزی برای توانمندسازی جوامع در برابر بحران‌ها تبدیل شده‌اند. در نهایت، مقاله بر ضرورت بازاندیشی در سیاست‌های کتابداری، توسعه زیرساخت‌های پایدار، و ارتقای سواد دیجیتال به‌عنوان پیش‌شرط‌های تاب‌آوری فرهنگی تأکید می‌کند.
در این مطلب به بررسی نقش حیاتی کتابخانهها و آرشیوها در مواجهه با چالش آلودگی اطلاعات در عصر هوش مصنوعی پرداخته می‌شود. هوش مصنوعی نقشی دوگانه دارد: از یک سو، به دلیل توانایی تولید انبوه محتوای باورپذیر و فاقد دقت (از جمله دیپ‌فیک)، عامل اصلی تشدید آلودگی اطلاعاتی است. از سوی دیگر، این فناوری قوی‌ترین ابزار مقابله و دفاع برای نهادهای حافظ دانش محسوب می‌شود.
کتابخانهها و آرشیوها، به‌عنوان حافظان تاریخی دانش مستند، باید رسالت خود را با ارائه آموزش‌های سواد اطلاعاتی و به‌کارگیری هوش مصنوعی برای اعتبارسنجی سریع منابع، فیلترینگ محتوای جعلی و بهبود سازماندهی دانش تکمیل کنند. هوش مصنوعی هم چالشی وجودی برای اعتبار اطلاعات و هم یک سلاح ضروری برای حفظ تاب‌آوری اطلاعاتی است، و متخصصان این حوزه باید با به‌روزرسانی رویکردهای خود، این موهبت فناورانه را در راستای ترویج اطلاعات پالوده به کار گیرند.
وقتی صحبت از کتاب و کتابخوانی می‌شود، اغلب امری ارزشی، باکلاس، سطح بالا، و حتی مقدس به ذهن خطور می‌کند. این نوع نگرش ممکن است به خاطر آموخته‌های مدرسه‌ای، آموزه‌های دینی، یا ارزش‌گذاری‌های اجتماعی به ذهن برسد. اینکه ریشۀ چنین ارزشیابی از کجاست، در
تأثیر همهگیری کووید-۱۹ بر سازماندهی اطلاعات در کتابخانهها ملیحه درخوش[۱] چکیده با آغاز همهگیری کووید-۱۹ در سرتاسر جهان، کتابخانهها نیز مانند تمامی نهادهای اجتماعی در جوامع مختلف تحت تأثیر شرایط همهگیری قرار گرفتند که باعث تغییراتی در روند کار و خط مشی آنها شد. بخش خدمات فنی[۲] کتابخانهها به عنوان یکی از
از اسفند ماه سال گذشته که همهگیری کرونا باعث تعطیلی بسیاری از کتابخانهها و ایجاد محدودیت در ارایه خدمات آنها شد، نحوۀ مواجهه با این ویروس و ارایۀ خدمات به کاربران به پرسش اصلی بسیاری از کتابداران و تصمیم‌گیران تبدیل شد. یکی از ابزار‌هایی که در پاسخ به این پرسش می‌تواند به
از زمان همهگیری ویروس کرونا در اواخر سال گذشته، کتابخانههای عمومی وابسته به نهاد کتابخانههای عمومی ابتدا تعطیل و پس از چهار ماه طی سه مرحله بازگشایی شدند. این تعطیلات اجباری بی‌سابقه در کتابخانههای عمومی کتابداران و مسیولان نهاد کتابخانهها را بر آن داشت تا از ظرفیت‌‌های فضای مجازی استفاده کنند و ارتباط خود
اولین در کسب، اولین در لغو: نگاهی به لغو امتیاز فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی می‌دانیم که مجلات علمی مهم‌ترین و گسترده‌ترین بستر تولید و توزیع دانش به شمار می‌آیند. کیفیت آنها تابع بسیاری از عوامل گوناگون است. هر مجله‌ای تلاش می‌کند تا کیفیت خود را در قلمرو آموزش و پژوهش ارتقاء بخشد. رسیدن به
انجمن علمی و جامعۀ علمی: سیاست‌ها، راهبردها، و شاخص‌های ارزیابی و تعامل (با تاکید بر انجمن علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران) پیشنهاد نگارش این یادداشت انتقادی زمانی مطرح شد که نقدها و دیدگاه‌های تعدادی از متخصصان این حوزه در اجتماع مجازی “کتابداران ایران” منتشر شد. به‌همین دلیل، تلاش می‌شود تا ساختار این مقاله کم‌وبیش الگویی
باور به ارزشمندی خواندن: از نگاه فلسفی به خواندن تا چالش در فهم ارزشمندی آن برای زندگی بهتر میان خواندن و جهان‌بینی رابطه‌ای دوسویه وجود دارد. خواندن بر شناخت انسان از چیستی و چرایی پدیده‌ها و مفاهیم تأثیر دارد. شناخت برآمده از خواندن هم در جای خود می‌تواند موجب شکل‌گیری جهان‌بینی فرد شود. به‌بیان‌دیگر، شکل‌گیری
از ارتقاءبخشی تا بینش بخشی جیمز میل نظریه‌پرداز و از بنیانگذاران اقتصاد کلاسیک در ایتدای قرن نوزدهم بر نقش «دیده‌بانی» مطبوعات تأکید داشت. با آغاز انقلاب مشروطه در ایران نیز این نقش در شعار «مطبوعات رکن چهارم مشروطیت» تجلی یافت. در همان دوران، این نقش دیده‌بانی چنان کارساز شد که بعضی صاحبان قدرت آن را
شوق بودن نشاط زندگی به پویایی آن است. این پویایی است که همراه خود شور و شوق “بودن” را به ارمغان می آورد. تفاوت آدمها هم در همین است: پویایی و شور و شوق. دوره چهارم فعالیت انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران (شاخه خراسان)، همچون دوره های پیشین، با شور و شوق فراوان آغاز
گزیده و گذرا از مدیریت دانش مدیریت دانش را می‌توان حوزه‌ای موضوعی دانست که به رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی ارتباط دارد. یکی از اهداف نگارش این گزیده نیز همین است که در قالب سه بخش نگاشته شده است. تلاش شده است آنچه را که در ادامه بصورت مجمل می‌آید، بنابر اقتضای فضای مجازی به‌صورت
آیا تغییر نام رشته می‌تواند بر حرفه و خدمات آن تأثیر داشته باشد؟ تحولات اجتماعی و حرفه‌ای نشانه پویایی جامعه به شمار می‌آید. در واقع، هر جامعه‌ای در تعامل با روندهای اجتماعی، اقتصادی، آموزشی، علمی و غیره، تلاش می‌کند تا در راستای هدف‌ها و رسالت‌های خود واکنش نشان دهد. این امری طبیعی و بدیهی است.
چرا انجمن؟ وجود اجتماع علمى و همکاری‌هاى درون‌رشته‌اى و بین رشته‌اى، علاوه بر آشنایى با تحولات و دستاوردهاى جدید، و تدوین معیارهاى ارزیابى قوت و ضعف کار علمى، امکان نظارت بر اعمال و اجراى هنجارها و ضوابط و جلوگیرى از انحرافات و انباشت و پیشرفت در محیط علم و پژوهش را فراهم مى‌کند. یکى از
همچنان به «آزادگی» حرّی و «حرّیت» آزاد نیاز داریم یکی از موهبت‌هایی که دانشگاه‌های ما امروز کمتر از آن برخوردارند، بهره‌مندی از وجود «استادانِ کاریزماتیک» است. البته در همین ابتدا – برای پیشگیری از هر سوءتفاهم احتمالی – باید بر دو نکته تأکید کنم. نخست آنکه ما استادان ساعی، پژوهشگر و باسواد فراوان داریم. دست
تأثیرگذاری علمی و حرفه‌ای پوری سلطانی قلمروی سازماندهی اطلاعات در ایران به لحاظ عملی وامدار شخصیتی است که بهطور عمیق شایسته واکاوی بیش از گذشته است. هرآنچه دربارۀ سجایای اخلاقی و حرفه‌ای پوری سلطانی گفته و نوشته شود باز هم جای کار دارد. او شخصیتی استثنایی از نسل نخستین کتابداری ایران و از نخستین معلمان