نشریه الکترونیکی شناسه

ISSN: 2538-5534​

پژواک – صدای حرفه‌مندان

وقتی صداها کنار هم بیایند، پژواکی ماندگار می‌سازند

بازنگری در نقش دانشگاه پیام نور در عصر دیجیتال؛ از تاب‌آوری آموزشی تا ضرورت بازآرایی رشته‌ها

 تحولات عصر دیجیتال، نظام آموزش عالی را با الزامات تازه‌ای روبه‌رو کرده است و دانشگاه پیام‌نور، به‌عنوان گسترده‌ترین نهاد آموزش نیمه‌حضوری کشور، در کانون این تغییرات قرار دارد. این مقاله باتکیه‌بر تجربه میدانی نگارنده، به بررسی ظرفیت‌های پیام‌نور در تحقق عدالت آموزشی، تاب‌آوری ساختاری و نقش آن در توسعه علمی شهرهای کوچک می‌پردازد. در تحلیل حاضر، پیشنهاد می‌شود بازآرایی رشته‌ها در این دانشگاه مبتنی بر واقعیت‌های آموزشی عصر دیجیتال انجام شود؛ بدین معنا که رشته‌های فنی و مهندسی و علوم پایه به دلیل ماهیت عملی خود در مراکز استان‌ها متمرکز شوند و در مقابل، رشته‌های علوم‌انسانی به‌صورت کامل و یکپارچه در بستر مجازی ارائه گردند. همچنین مدل تجمیع استانی کلاس‌های آنلاین به‌عنوان راهکاری برای ارتقای کیفیت آموزشی مراکز کوچک معرفی می‌شود. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد که پیام‌نور، اگر با رویکردی هوشمندانه و متکی بر ماهیت دیجیتال‌محور خود بازتنظیم شود، می‌تواند نقش محوری‌تری در تاب‌آوری آموزشی کشور ایفا کند و همچنان به‌عنوان مهم‌ترین بستر تحقق عدالت آموزشی برای قشر متوسط و ساکنان شهرهای کوچک باقی بماند.

ادامه مطلب »

تاب‌آوری سازمانی و مدیریت دانش در عصر چالش‌های حقیقت دیجیتال

در عصر دیجیتال، سازمان‌ها در معرض بحران حقیقت و اطلاعات نادرست قرار دارند، وضعیتی که تصمیم‌گیری، اعتماد سازمانی و مدیریت دانش را به چالش می‌کشد. این شرایط مستلزم بازتعریفی بنیادین از مفاهیم تاب‌آوری و دانش است. پژوهش حاضر با بررسی پیوند میان تاب‌آوری فردی و سازمانی، نشان می‌دهد که چگونه واحدهای منابع انسانی می‌توانند با توسعه مهارت‌های شناختی، سواد اطلاعاتی و فرهنگ شفافیت، ظرفیت سازمان را برای مواجهه با ابهام اطلاعاتی و اعتبارزدایی از حقایق افزایش دهند. این مقاله استدلال می‌کند که مدیریت دانش فعال و مستمر، قلب تاب‌آوری سازمانی در محیط‌های اطلاعاتی متلاطم است و منابع انسانی، معمار اصلی این فرایند.

ادامه مطلب »

عدالت و تاب‌آوری در عصر هوش مصنوعی؛ آینده مشاغل علم اطلاعات و دانش‌شناسی

هدف این مطالعه بررسی پیامدهای هوش مصنوعی در اشتغال حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در ارتباط با چارچوب‌های اخلاقی و نظریه تاب‌آوری است. این مقاله با استفاده از روش تحلیل سنتزی کیفی، سه چارچوب اخلاقی یعنی عدالت توزیعی، انصاف رویه‌ای و اخلاق توانمندسازی را با عناصر تاب‌آوری شامل بازستانی، سازگاری و شکوفایی تلفیق می‌کند. یافته‌ها نشان داد که پیامدهایی مانند عدم امنیت شغلی، حذف از تصمیم‌گیری و توسعه حرفه‌ای نامتوازن، به‌طور هم‌زمان با اصول اخلاقی و ظرفیت‌های سازگاری مرتبط هستند. خلأهای حکمرانی به‌عنوان نقاط هم‌گرایی شناسایی شد که همه ابعاد اخلاقی و تاب‌آوری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. دستاوردهای این مطالعه به‌طور کاربردی پیشنهادهایی را برای دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌شناسی، متخصصان این حوزه، نهادهای آموزشی و سیاست‌گذاران به‌منظور پیشگیری از پیامدهای پیاده‌سازی هوش مصنوعی در حذف یا تغییر مشاغل علم اطلاعات و دانش‌شناسی ارائه می‌دهند. این پیشنهادها بر پایه چارچوب‌های اخلاقی عدالت‌محور و نیز عناصر اصلی در تاب‌آوری ارائه شده است. دانش‌افزایی در ترمیم شکاف‌های دانش و مهارت، افزایش سطح سواد هوش مصنوعی، بازنگری در برنامه‌های آموزشی، تمرکز بر آموزش ضمن خدمت، توزیع برابر فرصت‌های شغلی و پشتیبانی‌های حاکمیتی از جمله این راهکارها هستند. یافته‌ها، دستاوردها و پیشنهادها در این مقاله، برگرفته از مدل مفهومی نوین ارائه شده در همگرایی پیامدهای شغلی ناشی از پیاده‌سازی هوش مصنوعی در ارتباط با چارچوب‌های نظری اخلاق‌محور و عناصر کاربردی در افزایش تاب‌آوری در این زمینه است.

ادامه مطلب »

تاب‌آوری جامعه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در سایه پشتیبانی صنفی

تاب‌آوری در حرفه‌ علم اطلاعات و دانش‌شناسی به‌معنای توان سازگاری مؤثر در برابر چالش‌های شغلی و حرفه‌ای است. تحقق این تاب‌آوری، نیازمند پشتیبانی سازمان‌یافته صنفی است. در این راستا، تشکیل یک کانون صنفی رسمی و قانونی با عضویت دانش‌آموختگان و شاغلان این حوزه، ضرورتی بنیادین به‌شمار می‌آید. این کانون می‌تواند وظایفی چون صیانت از حقوق صنفی، ارزیابی کیفیت نیروی انسانی و خدمات تخصصی، تنظیم تعرفه‌ها و استانداردهای حرفه‌ای، و مشارکت در سیاست‌گذاری‌های ملی را بر عهده گیرد. هدف اصلی، ایجاد سازوکاری است که با نظارت، آموزش و پژوهش‌های کاربردی، پیوند میان دانشگاه، حرفه و بازار کار را استحکام بخشد و بستر تاب‌آوری پایدار در جامعه‌ی متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی را فراهم سازد.

ادامه مطلب »