انجمن و کارآفرینی در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران
با تغییر عنوان رشته از کتابداری به علم اطلاعات و دانش‌شناسی انتظار می‌رفت تا زمینه اشتغال دانش‌آموختگان رشته، علاوه بر انواع کتابخانه‌ها و آرشیوها در سازمان‌ها، نهادها و بخش‌های مرتبط دیگر نیز فراهم شود. همچنین این ضرورت کاملا احساس می‌شود که پس از این تغییر، رویکرد سنتی کارمندپروری در رشته نیز عوض شود و با افزایش مهارت‌های دانشجویان، زمینه ورود آنها به بخش خصوصی و فعالیت‌های تجاری پدید آید. گرایش‌ها و حوزه‌های موضوعی مختلفی در این رشته وجود دارد که هر یک از آنها می‌توانند دانش‌ها و مهارت‌های لازم را برای حضور مؤثر دانش‌آموختگان در بازار کار فراهم کنند. علم‌سنجی، سواد اطلاعاتی، مدیریت دانش، بازیابی اطلاعات، خدمات اطلاعاتی، سازماندهی دانش، مهارت‌های آرشیوسازی و فناوری‌های اطلاعاتی از جمله حوزه‌هایی هستند که دانش و مهارت‌های خوبی برای کارآفرینی و ایجاد شغل‌های مرتبط فراهم می‌کنند. امروزه دولت در حال کوچک کردن خود است و در آینده نیز بسیاری از مشاغل و فرصت‌های شغلی دولتی از بین خواهند رفت و یا محدود خواهند شد. در چنین شرایطی ضرورت تربیت نیروهای انسانی با دانش، خلاق و دارای قدرت ریسک‌پذیری برای حضور و ایفای نقش در بازار اطلاعات کاملا احساس می‌شود.
انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران نیز در دوره ششم فعالیت هیئت مدیره خود، این موضوع مهم را مورد توجه قرار داد. در این رابطه چندین کمیته برنامه‌هایی را طراحی و دنبال کردند. کمیته مطالعات صنفی از جمله این کمیته‌هاست که که در حال بررسی زمینه‌های جدید اشتغال در عرصه علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. اعضای این کمیته ارتباطات خوبی را با افراد کارآفرین و شاغل در حوزه‌های جدید علم اطلاعات برقرار کرده‌اند و از سوی دیگر با مسئولین سازمان اداری و استخدامی کشور جهت بازنگری در مشاغل و شرایط احراز آنها جلساتی داشته‌اند. این کمیته در پنل خود در چهارمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات نیز برخی از افراد فعال در این حوزه‌ها را معرفی می‌کند. از کمیته‌های فعال دیگر انجمن در این حوزه، کمیته نوآوری و فن‌آوری‌های نوظهور است. بسیاری از متخصصان معتقدند که کارآفرینی می‌بایست به همراه نوآفرینی باشد. این کمیته نیز هر سال در کنگره متخصصان علوم اطلاعات پنل‌های جذابی را با حضور متخصصان و کارآفرینان حوزه‌های مرتبط با علوم اطلاعات برگزار می‌کند. امسال نیز این کمیته، پنلی را با عنوان تحول دیجیتال برگزار می‌کند که می‌تواند برای علاقمندان سودمند باشد. سایر کمیته‌ها نیز همچون کمیته پژوهش و همایش‌ها تلاش‌هایی را برای معرفی اولویت‌های پژوهشی مرتبط و برگزاری جلسه‌های هم‌اندیشی داشته‌اند. با این حال، نیاز است تا در دوره بعد انجمن این موضوع مهم با تمرکز بیشتر و هدفمندتری از سوی کمیته‌ها دنبال شود.
یکی از فعالیت‌های مهم دیگر انجمن در این زمینه انتشار همین ویژه‌نامه شناسه با موضوع «کارآفرینی در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی» است. در این ویژه‌نامه، که همزمان با «چهارمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات» منتشر می‌شود، اطلاعات بسیار سودمندی در رابطه با وضعیت و دورنمای کارآفرینی در حوزه‌های مختلف علوم اطلاعات در ایران ارائه می‌شود. در این ویژه‌نامه چندین مصاحبه و گفت‌وگو با صاحب‌نظران، متخصصان و کارآفرینان فعال در حوزه‌های مرتبط با علوم اطلاعات در ایران انجام شده است. همچنین چندین مقاله و مطلب نیز از سوی کتابداران علاقمند و فعال در این حوزه ارائه شده است. در مجموع امیدوار هستیم که مطالعه این مطالب بتواند رضایت مخاطبان را فراهم کند و فتح بابی برای انجام بحث‌ها و اقدامات بیشتر در این زمینه باشد. در حال حاضر بیش از هر زمانی نیازمند ارائه مبانی نظری و همچنین معرفی الگوهای عملی موفق در رابطه با کارآفرینی در حوزه‌های مرتبط با علوم اطلاعات هستیم تا ان شاء‌الله بتوانیم از این طریق به دانشجویان و دانش‌آموختگان خود انگیزه فعالیت بیشتر را بدهیم و روحیه امیدواری را در وجود آنها بدمیم. در پایان از همه عزیزانی که در انتشار این شماره به ما کمک کردند، به ویژه سرکار خانم نجمه رحیمی مدیر اجرایی شناسه، سپاسگزاری می‌کنم.
دکتر محمد زره ساز (سردبیر شناسه)
