شیوه نامه ارزیابی مطالب ترجمه

شیوه‌نامه ارزیابی، داوری و ویرایش ترجمه‌ها در نشریه الکترونیکی شناسه

نشریه انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران

مقدمه

بر اساس نظام‌نامه نشریه شناسه، یکی از اهداف این نشریه «پرداختن به موضوع‌های نو، مهم و اساسی جامعه علمی رشته» است. نشریه‌ شناسه برای دستیابی به این هدف، علاوه بر پذیرش و انتشار مقاله‌های تألیفی، به نشر ترجمه آثار منتشرشده به زبان‌های دیگر نیز می‌پردازد. بنابراین بخشی از مطالب هر شماره را ترجمه مقاله‌ها و مطالب مرتبط با موضوع آن شماره، تشکیل می‌دهد.

این شیوه‌نامه در چهار بخش، راهنمای مسئولان نشریه، داوران، ویراستاران ترجمه‌ها، و مترجمان خواهد بود. در بخش اول، اصول کلی ارزیابی، داوری، و ویرایش ترجمه‌ها شرح داده می‌شود؛ بخش دوم، شیوه ارزیابی و درجه‌بندی ترجمه‌ها را نشان می‌دهد؛ بخش سوم، اصول و معیارهای کلی ترجمه‌ها برای انتشار در نشریه شناسه را ارائه می‌کند؛ و بخش چهارم، راهنمای مترجمان در نگارش و تنظیم ترجمه‌ها خواهد بود.

 

۱. ارزیابی، داوری و ویرایش

ترجمه‌های دریافتی نشریه شناسه، بر اساس مراحل زیر بررسی و ارزیابی، و در صورت برخورداری از صلاحیت‌های اولیه، ویرایش و منتشر می‌شوند:

۱.۱. ارزیابی اولیه

دبیر بخش ترجمه، اطلاعات هر یک از ترجمه‌های دریافتی را در جدول‌‌هایی مانند جدول‌‌ زیر وارد می‌کند و بر اساس معیارهای کلی ترجمه‌های مجله شناسه، که در پایان همین شیوه‌نامه آمده است، آن‌ها را ارزیابی می‌کند. سپس جدول‌ها را همراه با متن اصلی و ترجمه مقاله‌ها، برای ارزیابی‌ و تصمیم‌گیری نهایی، به سردبیر می‌دهد.

نمونه جدول ارزیابی اولیه یک ترجمه:

۱.۲. ارزیابی توسط سردبیر

سردبیر پس از بررسی جدول‌ها، مشاهده ارزیابی اولیه دبیر بخش ترجمه، و همچنین پس از بررسی و ارزیابی کلی ترجمه‌ها، به ارزیابی هر یک از ترجمه‌ها می‌پردازد و درباره آن ها تصمیم می‌گیرد. در صورت موافقت نهایی سردبیر، ترجمه‌ها به ویراستاران پیش‌نهادی برای ویرایش ترجمه فرستاده می‌شود.

۱.۳. داوری ترجمه‌ها

در مواردی که تصمیم‌گیری درباره یک ترجمه دشوار باشد، ترجمه برای مشورت، به داور یا داوران پیش‌نهادی فرستاده می‌شود. تصمیم نهایی درباره ترجمه، بر اساس نظر داور یا داوران صورت می‌پذیرد. داور ترجمه‌، می‌تواند ویراستار ترجمه نیز باشد.

۱.۴. ویراستاری ترجمه‌ها

ترجمه‌ها در دو مرحله ویرایش می‌شود:

۱.۴.۱. ویرایش محتوایی: این نوع ویرایش از نظر کیفیت و درستی ترجمه است که به دست متخصص موضوعی و فرد آگاه و باتجربه در زمینه ترجمه انجام می‌شود.

۱.۴.۲. ویرایش فنی و ادبی: این نوع ویرایش از نظر اصول نگارش و ویرایش فارسی است که به دست ویراستار ترجمه یا ویراستار فنی و ادبی انجام می‌پذیرد.

مراحل دوگانه ویرایش، ممکن است به دست یک یا دو ویراستار انجام شود. نخستین مرحلهٔ ویرایش، شامل ویرایش محتوایی ترجمه و مقابلهٔ ترجمه با متن اصلی و بررسی ترجمه از نظر صحت و درستی آن و مطابقت با متن اصلی است. در ویرایش فنی و ادبی نیز ترجمه‌ها از نظر نگارشی، درستی نشانه‌های نگارشی، مطابقت با دستور خط فارسی، اصلاح خطاهای املایی (بر اساس فرهنگ املایی خط فارسی، نشر فرهنگستان زبان و ادب فارسی) و مواردی از این قبیل، بررسی می‌شود.

۱.۵. بازبینی نهایی و تنظیم فنی

با توجه به نشر الکترونیکی ترجمه‌ها در وبسایت نشریه شناسه، متن نهایی ترجمه‌ها برای انتشار در وبسایت نشریه، بازبینی، تنظیم و آماده می‌شود. در این مرحله پس از مرور و بازبینی نهایی ترجمه، مشخصات نویسنده یا نویسندگان اصلی، مشخصات مترجم یا مترجمان، جایگاه حرفه‌ای آن‌ها، اطلاعات تماس با مترجم، استنادات و ارجاعات، پی‌نوشت‌ها، و مواردی از این قبیل، بر اساس ساختار وبسایت مجله تنظیم، و ترجمه برای انتشار در وبسایت آماده می‌شود.

۲. درجه‌بندی ترجمه‌ها

سردبیر مجله یا دبیر بخش ترجمه، پس از ارزیابی اولیه هر ترجمه، نمره‌ای برای آن برآورد می‌کنند و آن را در یکی از دسته‌بندی‌های زیر قرار می‌دهد، تا بتوان بر اساس آن، درباره ترجمه تصمیم گرفت:

الف ـ نمره زیر ۱۲ (ضعیف): اگر با بررسی و مرور اولیه و مقابله بخش‌هایی از ترجمه با متن اصلی، نمره ترجمه زیر ۱۲ برآورد شود، ترجمه از اعتبار ساقط می‌شود و چنین ترجمه‌ای صلاحیت بررسی بیشتر ندارد. در این صورت، مسئول اجرایی مجله، پاسخ مناسب را به مترجم ارسال می‌کند.

ب ـ نمره ۱۳ تا ۱۵ (متوسط): اگر دبیر بخش ترجمه، پس از ارزیابی اولیه، نمره ترجمه را بین ۱۳ تا ۱۵ برآورد کرد، ضمن مشخص کردن موارد و اشکالات کلی، آن را برای بازبینی و اصلاح، به مترجم برمی‌گرداند تا ترجمه را بازبینی و اصلاح کند و دوباره به مجله بفرستد.

ج ـ نمره ۱۶ تا ۱۸ (خوب): ترجمه‌ای که نمره ۱۶ تا ۱۸ می‌گیرد لازم نیست برای اصلاح و ویرایش، به مترجم برگردانده شود، بلکه به دست ویراستار ترجمه سپرده می‌شود تا آن را بازبینی، و با متن اصلی مقابله، و اشکالات آن را برطرف کند.

د ـ نمره ۱۸ (عالی): بهترین نمره برای یک ترجمه و صلاحیت یافتن آن برای انتشار، نمره ۱۸ و بالاتر از ۱۸ است. در عین حال، ترجمه‌ای که نمره آن ۱۸ برآورد می‌شود نیز ممکن است به برخی ویرایش‌ها و اصلاحات جزئی نیاز داشته باشد که این کار را هم ویراستار ترجمه می‌تواند انجام دهد و هم می‌توان برای اصلاح، آن را به مترجم برگرداند.

۳. اصول و معیارهای کلی ترجمه‌ها برای انتشار در نشریهٔ شناسه

۳.۱. موضوع و محتوای مقاله: موضوع مقاله‌ای که برای ترجمه انتخاب می‌شود باید موضوعی مرتبط با موضوع کلی مجله، بدیع، کاربردی، و جذاب باشد. همچنین محتوای مقاله باید محتوایی مستدل و مطابق موازین نگارش علمی باشد.

۳.۲. نوع مقاله: در نشریه شناسه، ترجمه مطالب و مقالات دارای محتوای ارزشمند و باکیفیت پذیرفته می‌شود. پیش‌نهاد می‌شود مترجمان قبل از اقدام به ترجمه، برای اطمینان از ارتباط موضوعی و کیفیت محتوای مقالات، متن اصلی مقالات پیش‌نهادی را برای سردبیر مجله یا دبیر بخش ترجمه بفرستند و در این زمینه مشورت کنند.

۳.۳. تاریخ انتشار مقاله اصلی: مقاله‌ای که برای ترجمه انتخاب می‌شود، هرچه به‌روزتر باشد بهتر است؛ البته در برخی موارد، به دلیل اهمیت موضوع یا ارزش‌مندیِ محتوا، مطالب و مقاله‌های قدیمی‌تر نیز پذیرفته می‌شود. مترجمان برای ترجمه چنین مقاله‌هایی بهتر است پیش از ترجمه، با سردبیر مجله یا دبیر بخش ترجمه مشورت کنند و مقاله را به تأیید آن‌ها برسانند.

۴. راهنمای نگارش و تنظیم ترجمه‌ها

۱. عنوان اصلی با قلم B Lotus تیره و اندازه ۱۴ نوشته شود.

۲. عنوان به زبان اصلی پانویس شود.

۳. نام و نام‌ خانوادگی نویسنده یا نویسندگان به صورت فارسی و با قلم B Lotus تیره و اندازه ۱۲ نوشته شود.

۴. نام و نام خانوادگی نویسنده یا نویسندگان به زبان اصلی پانویس شود.

۵. جایگاه حرفه‌ای و وابستگی سازمانی نویسنده یا نویسندگان به صورت فارسی پانویس شود.

۶. نام و نام‌ خانوادگی مترجم یا مترجمان با قلم B Lotus تیره و اندازه ۱۲ نوشته شود.

۷. جایگاه حرفه‌ای و وابستگی سازمانی مترجم یا مترجمان پانویس شود.

۸. عنوان هر بخش با قلم B Lotus تیره و اندازه ۱۲ نوشته شود.

۹. متن ترجمه با قلم B Lotus معمولی و اندازه ۱۴ نوشته شود.

۱۰. چکیده و کلیدواژه‌ها در صورت نبودن آن در اصل مقاله، تهیه شود.

۱۱. اسم‌های خاص (اسم افراد و مکان‌ها و مانند این‌ها) در متن ترجمه به صورت فارسی نوشته شود و به زبان اصلی پانویس شود.

۱۲. معادل فارسی اصطلاحات فنی و تخصصی، در متن ترجمه آورده شود و اصطلاحات یا حروف اختصاری اصطلاحات، به زبان اصلی پانویس شود.

۱۳. قواعد نگارش فارسی مانند فاصله و نیم‌فاصله‌، پیوسته‌نویسی و جدانویسی، بر اساس «دستور خط فارسی، مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی» به طور کامل رعایت شود.

۱۴. ترجمه، ضمن رعایت امانت و وفاداری به متن اصلی، به فارسیِ سلیس و روان باشد.

۱۵. توضیحات تصاویر و جدول‌ها و اطلاعات متنی و عددی داخل جدول‌ها ترجمه شود.

۱۶. منابع پایان مقاله، عینا آورده شود.

۱۷. ترجمه در قالب نرم‌افزار Word تهیه و ارسال شود.

۱۸. متن اصلی مقاله به همراه ترجمه ارسال شود.