- شماره 5: تغییر نام و حرفه
- تراوش
- بازدید: 1117
نقش و تأثیر فناوری‌های نوین (اطلاعاتی و ارتباطی) بر کارآفرینی و بازارکار رشته
نقش و تأثیر فناوری‌های نوین (اطلاعاتی و ارتباطی) بر کارآفرینی و بازارکار رشته
چکیده
عصر حاضر که دوره پیشرفت سرسام آور فناوری، خصوصا ً فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی است،تحولات عظیمی در فعالیت‌های افراد ایجاد کرده است. بنابراین، کارآفرینان علم اطلاعات و دانش‌شناسی بایستی با توجه به پیشرفت‌های شگرف فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی شرایط عصر اطلاعات را بشناسند و با کارآفرینی خود ملزومات این عصر را بیابند و با روش‌ها و شیوه‌های خاص خود و با توجه به رشته‌ی خود آن را ایجاد کنند. موفقیت در یافتن یک شغل مناسب به عوامل مختلفی چون تعداد دانش‌آموختگان جویای کار، نیاز جامعه و مهارت دانش‌آموختگان در پاسخ به این نیاز جامعه، رونق اقتصادی جامعه، و تعداد و تنوع فرصت‌های شغلی موجود بستگی دارد. بر این اساس در مقاله‌ی حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی تأثیر فناوری‌های نوین بر کارآفرینی، فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه‌ها، تأثیر فناوری‌های نوین بر رشته‌ی علم اطلاعات و دانش‌شناسی، نقش و تأثیر فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی در بازارکار رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی پرداخته میشود.
کلید واژه‌ها: فناوری‌های نوین، کارآفرینی، بازار كار، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، كتابداري، اطلاع‌رساني.
کرت زادِک لِوین[1] -از پیشگامان روانشناسی کاربردی و از صاحب‌نظران رفتار سازمانی در دهه 1990 میلادی- در چارچوب تغییر برنامه‌ریزی‌شده، نظریه تغییر سه مرحله‌ای را مطرح کرد. او، تغییر برنامه‌ریزی‌شده را فرایندی سه مرحله‌ای می‌داند: در نخستین مرحله از این فرایند که لِوین آن را در اصطلاح انجماد زدایی[2] نام می‌نهد، ضرورت تغییر احساس میشود. با درک و احساس این ضرورت، نخستین گام برای اجرای تغییر برداشته میشود. مرحله دوم فرایند، یعنی حرکت[3] [به سمت تغییر] تمام فعالیت‌های لازم انجام میشود تا تغییر رخ دهد. این تغییر در مرحله پایانی که انجماد دوباره[4] است تلاش میشود تا تغییر ایجادشده تثبیت شود.
درباره مسائل و موضوعاتی که مجلات و نشریات حوزۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی و به عبارت دیگر حوزۀ علم اطلاعات و دانش شناسی با آن‌ها سروکار دارند به موضوعات مختلفی می‌توان پرداخت. اين موضوعات،از شکل‌گیری مقاله آغاز میشود و تا زمانی که مجله منتشر می‌گردد و به دست خوانندگان می‌رسد و حتي بعد از آن را، در بر می‌گیرد.شاید بهتر بود بنا به تجربه‌ای که در ویرایش چند مجله‌ی اين حوزه و در ویرایش کتاب‌های تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی دارم به مباحث مرتبط با ويرايش در این حوزه می‌پرداختم، اما به نظر می‌رسد که مطلب مهم‌تری هست که شاید توجه به آن، مشکل‌گشاتر و راهگشاتر باشد.نکته‌ای که می‌خواهم به آن اشاره‌کنم،محتواي مجلات و ساختار مقالات چاپ‌شده در مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع‌رسانی است. به روشني مشاهده مي‌شود كه مجلات ما در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی، شباهت‌های بسیار زیادی به همدیگر دارند و شاید اگر سر صفحه‌ی این مجلات را از آن‌ها حذف کنیم، در تشخیص اینکه کدام مقاله متعلق به کدام مجله است با اشکال مواجه شویم. 
صدای ضربه آهسته‌ای به گوش می‌رسد، ضربه‌ای آرام بر در اتاق ...
گسترش علوم مختلف بدون شک مدیون توسعه کارهای گروهی و تیمی در حوزه‌های پژوهشی و تخصصی است. توسعه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در قرن بیستم و بیست‌ویکم نیز به شکل‌گیری و انسجام این گروه‌های پژوهشی کمک شایانی کرده است. امروزه آنچه را به‌عنوان تمدن و علم به آن می‌بالیم حاصل از کار گروهی در مقیاس عالم و تعامل گفتمانی است. نظریات مختلفی در حوزه‌های جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی به بررسی گروه و تعامل و کنش‌های بین فردی پرداخته‌اند. یکی از نظریاتی که تحت تاثیر مکتب پراگماتیسم مطرح شده، نظریه کنش متقابل نمادین[1] است. بر اساس این نظریه، انسان باید از طریق آنچه در دنیای واقعی انجام می‌دهد، درک شود. کنش متقابل نمادین بر طبیعتِ کنشِ متقابل اجتماعی که در میان افراد اتفاق می‌افتد متمرکز است. کنش متقابل یعنی اینکه افراد در ارتباط با یکدیگر عمل می‌کنند و عمل یکدیگر را می‌سازند. کنش متقابل به معنای تاثیر پذیرفتن و انفعال صرف نیست بلکه جریان تاثیر و تاثر در موقعیت‌ها را نشان می‌دهد. فرد در این نظریه بدون مشارکت و درگیر شدن در گروه نمی‌تواند کنشگر تلقی شود. از جمله دانشمندانی که در مطالعات خود ابعاد مختلف گروه و کارِ گروهی را مورد بررسی قرار داده، جرج زیمل[2] است. 
نخستین پژواک «علم برای علم» از جانب پوزیتیویستهایی چون آگوست کنت [2] برآمد و بعدها زمینه‌ای شد؛ برای طرح آرمان‌هایی چون «هنر برای هنر» و «ادبیات برای ادبیات» (اندیشه، 1387، ص. 110). اما حتی همان زمانی که «علم برای علم» از سوی علم‌گرایانی چون آگوست کنت تبیین می‌شد، مراد آن نبود که علم صرفاً کار بست روش‌های علمی در قالب‌های از پیش تعریف‌شده، صرف‌نظر از نتایج آن است؛ و یا اینکه علم و علم‌گرایی نوعی فعالیت صد درصد انتزاعی و منقطع از عالم واقع و حتی فراتر از آن، تفنّنی است. مراد از طرح «علم برای علم» توسط برخی از فلاسفه در قرن نوزدهم، دعوت به «فهم مسئله» و در درجۀ بعد «حل مسئله» صرفاً در چارچوب و فضای علم و به دور از مداخلات غیرعلمی چون جزم‌اندیشی‌های فلسفی و تعصبات دینی به‌جامانده از قرون وسطا در اروپا بوده است. لذا از این منظر، علم برای علم می‌گوید که مسایل علمی می‌بایست فقط در چارچوب‌های علمی، فهم و حل‌و‌فصل شوند. روشن است که مسئلۀ این نوشتار مجمل، نقد و رد یا تأیید این نظر نیست؛ بلکه اشاره به موضع جامعۀ روزگار ما در باب علم و انتشار علم است.
امروزه با وجود آگاهی از ارزش و جایگاه واقعی مجله‌های علمی به عنوان مهمترین مجرای انتقال یافته ها، عامل اساسی رشد و پیشرفت جوامع و به عنوان یکی از اصلیترین شاخصه های توسعه بشری، اما هنوز شاهد انتشار دیر هنگام این منابع در سایر رشتهها به طور عام و در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به طور خاص هستیم. دیرکرد در انتشار مجله‌های علمی تاثیری منفی بر روند توسعه علمی پایدار دارد. کاهش استناد به مجله و پایین آمدن ضریب تاثیر آن،کهنه شدن اطلاعات و به دنبال آن کاهش علاقه پژوهشگران در استنادهی به مقالههای قدیمی‌تر برخی از مسائلی هستند که بر این روند تأثیرگذار است. این امر به ویژه در حوزه فناوری اطلاعات که سرعت تغییر و نوآوری زیاد است اهمیت بیشتري پیدا میکند. برای جلوگیری از این پیامدهای منفی، راهکارهای گوناگونی از سوی سازمان‌های مسئول اعمال شده است. برای نمونه کمیسیون بررسی مجله‌های علمی کشور
چند سالی هست که در حوزۀ دانش و پژوهش کشور ما، امری معمول و شایع در همه جای دنیا، اهمیتی فوق‌العاده و استثنایی یافته و اگر از این وضعیت هیجانی گذر کنیم، چه بسا در آیندۀ نزدیک مایه خُسران و موجب بحران شود. بسیاری تصور می‌کنند که تنها راه پیشرفت علمی کشور، انتشار مقاله‌ها در نمایه‌های بین‌المللی، بویژه مجله‌های نمایه‌شده در